Ragay, Camarines Sur (Apostolate Update)

We are now in our new assignment. From San Fernando, Camarines Sur, we are transfered to Ragay, Camarines Sur in the Most Holy Trinity Parish in the administrationship of Rev. Fr. Alejandro Besiño. Jonathan Rodriguez, Aldrin Adolfo, Rodel Joven, Gerard de la Cruz, & I are already beginning in visiting some barangays of this parish such as Mamalao, Buenasuerte, Apale, etc. Our apostolate will be until May 8.

Hosea - Batch 2008

Batch Name: Hosea...
(Standing from left: Muriel Abiog, Christian Lelis, Ruel Zamudio, Roland Soliven, Ryan Vega, Ismael Salen, Michael Eborda, Dominic Bryan San Jose & Jumer Lamadrid.)
(Sitting from left: Rodolfo Lamadrid Jr., Aloysius Jose Vecino, Christian Puse, Jovanni Diezmo, MarioLllamos & Arjanmar Rebeta.)

Hosea 1

These are my beloved classmates. This picture was taken in San Lorenzo, Camarines Norte, in the site which is called little Tagaytay...

Dancing Ecleo (Kagat-Labi, etc)

Ang magaling at batang-batang sex bomber dancer, aaahh, lalaki nga po pala siya... (",)

PILOSOPIYANG BIKOLNON (Uragon & Oragon)

PILOSOPIYA NIN BUHAY KAN MGA BIKOLANO

ni: Arjanmar Rebeta

(Kabtang kan Kapitulo III: Pilosopiya nin Buhay sa Lingwaheng Bikolnon)

Philosophy of Langauge

Kaisipang “Uragon” asin “Oragon”

Saro sa mga tataramon na nagpabisto sa mga Bikolano iyo an tataramon na “Oragon”. “Bikolano?! Oragon ‘yan!” Sa katotoohan, “Some balikbayans report that at gatherings of Filipinos in the States, a Bikol need only to interject oragon in a conversation for a fellow Bikol to identify the speaker’s home region. This is also true that in quiapo and in Manila campuses.”[1] Alagad ano baga talaga an boot sabihon kan oragon lalo na sa pagtaong deskripsyon sa mga Bikolano?

It is unfortunate that while oragon is indeed a word that identifies a Bikol among strangers, it is spoken in understones in many parts of Kabikolan, specially in Legazpi City. Many people in Legazpi think it’s a naughty word, which is true to a certain extent, but negligible. Others euphemize it by reducing the word to just saying the letter O, thinking it’s unspeakable.

The fact is oragon simply means “fantastic”. The star basketball player is oragon. The singing champion is oragon. The bright student is oragon. Ad infinitum… the word covers a lot of ground. But the malicious mind inclines towards the last example and tones down the word to O.

In Naga, to express what is hard to believe is “oragon!” If one acts haughtily, “Garo orooragon.” To threaten is, “oragan taka!” or “oragan ngani ako saimo![2]

Sa Tambobong nin mga Piniling Tataramon sa Bikol ni Jaime T. Malanyaon, ipinaliwanag nya ini:

ORAGON half crude and indecent; quite immodest and almost rude; ill mannered and not very refined; a fellow who can make things happen

1. Si Ramon oragon na magtaram-taram. (Ramon is not so refined his speech.) 2. Sabi niya sako an kandidato para mayor oragon ta kun naglalakaw garo kagdaog. (He Told me that the candidate for mayor is quite crude and immodest in his ways as if no one is higher than he.) 3. An peryodikong “Oragon” nagpapatotoo na an tataramon na ini akseptado kan mga Bikolano na ini bakong maraot. (The newspaper Oragon justifies that this word is already accepted as one which is not bad.)

Note: The old society seldom uses this word – Oragon. Those not refined person speak this word to refer to people especially women of ill-repute. But now, especially politicians use this term to refer to people who are courageous, skillful and perhaps do many impossible things. Until now only the gathering of men use this word. They all agree that a Bikolano is “Oragon talaga.[3]

Maski ngani sa lugar kan kagsiyasat, nagigiromdoman niya na siya nasabihan man nin arog kaini: “Nahingoragan ka, nakua mong hinahanap mo!” An arog kaining pagtuyaw minapatungkol sa sarong sitwasyon na an sarong salang hiro o aksyon nagresulta man nin sala. Sa ibang tataramon – karma. Minsan, ‘pag garo kahambogan man lang ang tinataram kan sarong tawo, sinasabihan siya, “Oragon man na istorya mo ‘yan.” Dakul talagang gamit an tataramon na ini.

Alagad an hapot, an tataramon daw na ini sarong tataramong konotatiba? An simbag bako. Ini sarong asimiladong tataramon na nakabali na sa bokabularyong Bikolnon.

The truth is Oragon was originally Spanish. It was Aragon, referring to a culture group in Spain, the same way we say Bikol, Bisaya, Tagalog. For the Spaniards were not all Kastila or from Castille. Some were Basques. others wee Catalans. Aragones. (Sosog sa tunay na pagkakasurat) The haughty, swashbuckling Spaniards was from Aragon. The Prince of Aragon’s character is an example from literature in Shakespeare’s Merchant of Venice.[4]

Siguro mananggad dahil sa rason na ini, dai naging pare-parehas an pagkasabot kaini kan kada probinsya nin Bikol. Ibang diwa o espiritu o kalag nin pagkasabot an napaduman sa kada lugar. Alagad dawa ngani ini bakong tataramong konotatiba sa rehiyon, dai na ini maisusuway pa sa identidad kan Bikol. Kaya “[w]e might as well adopt oragon to become our many-splendored word, our magic word to signify extrovertism and assertivism that would extricate the Bikols from their characteristic sluggishness.”[5]

Kun bako manggad ining tataramong konotatiba, igwa man kayang katampad ining tataramon sa Bikol na haros kabaing asin mas nagpapahiling kan pilosopiya nin buhay kan mga Bikolano? Igwa. Asin ini haros kabe-aba man lang kan tataramon na oragon. Ini iyo an Uragon. Sa ibang pagtaram, ini maurag. Baka ngani sabihon na an oragon asin uragon mayo man nin pagkakaiba. Sabi ngani, “Kan panahon nin mga Kastila, an tataramon pinaghunang dapit sa karungawan nin lalaki sa babae.”[6] Haros kaparehas an siring na kahulugan sa pagkasabot sa Legazpi City. Alagad “[n]gunyan, sinasabot syang prinsipyo na nagpapahiro sa sarong tawo sa masakit na sitwasyon.”[7] Ini an isog na makukua sa mga nakikilaban.”[8]

An gabos na tawo igwa nin urag (Ing. ‘drive’, ‘passion’) o puluspugos. An prinsipyong ini sarong klase nin kusog, nin isog, nin enerhiya na gikan sa tawo. Ini an nagbubugtak sa tawo sa sarong aksyon. Alagad, an prinsipyong ini mayo kan kaipuhan na direksyon. Mayo sya nin mata, nin paghiling, nin pagkasabot. Sya sarong butang kakayahan. Siring sya sa sarong aking nagpaparaurag-urag huli ta dai nya nakukua an saiyang gusto. Igwa nin enerhiya, alagad mayo nin padumanan.[9]

Sosog sa paliwanag an mga tawo natural na may urag. Ini minatukdo sa buhay nin mga Bikolano. Totoo na an mga tawo, lalo na an mga Bikolano, mga uragon. Tatao sinda na maghiro o magresponde sa mga masakit na sitwasyon. Iyan natural na sa mga tawo. Alagad an urag bako sana an dapat na pahiroon kan tawo. Kinakaipuhan niya nin rason tanganing magkaigwa nin tultol na padumanan an sarong gibo lalo na an pagkabuhay nin tawo. Dai pwede na, sabi ngani sa bulgar na pagtaram, “dali na sana nin dali.” Kinakaipuhan man nin paggamit nin pag-iisip.

An rason iyo an kakayahan sa pag-isip asin pagsabot. Sya igwang kakayahan na magtao nin kapaliwanagan. Alagad sya sarong toog asin malipot na kakayahan. Sya mayo nin kusog, mayo nin isog, mayo nin enerhiya. Sya kuta bakong buta alagad sya kahugakan. Mayong pakiaram sa kinaban, mayong pakilabot. Sya siring sa makina o robot o kumpyuter. Sya kabaligtaran kan urag.[10]
Kun an duwang ini magkaiba, mahihimo an boot.

An boot iyo an pinagsarong urag asin isip. Sa trayad ni Hegel, sya iyo an sintesis kan duwang enot na kakayahan. An boot igwa nin kakayahan na magsabot asin igwang kakayahan na magsagibo kaiyan. Sya igwang kusog. Isog asin enerhiya. Asin siring man, sya igwang direksyon asin padudumanan…

Sa boot na ini nin tawo minagikan an pagkasabot, asin an pagkamoot. An pagkasabot iyo an liwanag nin isip tanganing maaraman kun ano an saiyang gigibohon. An pagboot iyo an desisyon sa paggibo kan sarong bagay pagkatapos na matawan sya nin kaliwanagan nin isip. An pagkaboot iyo an boot na nagsusupay sa sadiri asin naihihiras sa saiyang kairiba. Asin an pagkamoot iyo an desisyon na ihiras an boot nin dusay para sa kapwa.[11]

Sosog sa nasambit, an boot na ini an magsasadol sa sarong tawo na pakarayon an buhay na igwa nin balanseng elemento nin urag asin rason. An buhay bako sanang puros ispekulasyon, kaipuhan man an aplikasyon. Mayong mahahaman an kaaraman kun mayo nin pag-aksyon. Magigiromdoman na saro sa mga mayor na tanda nin pilosopiyang Indyan iyo an pagbalanse kan teyorya asin praktis. Kabaing kaini, arog na gayo an pinapasabot kan kaisipang Bikolnon.

Alagad, an urag igwa man nin katungdan na mahahaman kun ini gigiyahan asin tatabangan nin isip. An katungdan na ini inaapod na pagkamoot.

An pagkamoot sarong panlaog na kapangyarihan. Alagad ini an sintesi kan urag na inataman asin dinisiplina nin isip. An urag sarong kapangyarihan na iyo an nagdadara kan sadiri pasiring sa iba. Alagad ini buta sa katotoohan. Siring sa nasambit, sya sarong pwersa na mayo nin direksyon. Kaipuhan nya nin giya. An isip iyo an nagtataong liwanag saiya. An urag na naliwanagan iyo an pagkamoot. An pagkamoot sarong pwersa na may direksyon, may disiplina, asin may pagkasabot. An urag sarong aksidente. Sya nangyayari na sana. Alagad an pagkamoot sarong desisyon.[12]

Pwera sa katukdoon kaini manunungod sa katungdan nin tawo sa iba, ini man minatukdo an sarong pagkamoot o akto nin pagkamoot kaipuhan bako lang puro puluspugos kundi igwa nin paggiya kan isip. An pagkamoot bako lang sarong pagmate, ini sarong desisyon. Asin an desisyon na ini kinakaipuhan na may paghiro nin dayaday na boot na iyo an sintesi kan urag asin rason.

Sosog sa kaaramang iyan, sa siring sanang punto; kun magkaibahan an urag asin rason, saka sana maapod an tawo nin “uragon” lalong-lalo kun an urag asin isip na ini parani sa pagtabang sa iba. Sa siring na reyalisasyon sa kaisipang Bikolnon, sinda mananggad mga “uragon”.

---

[1] Merito B. Espinas, “The “Oragon” Syndrome”, “This article in the writer’s column Bikol Heritage in the Bikol Forum, July 29-aug. 4, 1985 issue,” makukua sa Bikol: A Compilation about the History, Culture and Language of the Most Beautiful Region in the Philippines, ed. Bienvenido M. Llaneta (1991), 131.

[2] Ibid., 131-132.

[3] Jaime T. Malanyaon, Tambobong nin mga Piniling Tataramon sa Bikol, Bikol-English Thesaurus (1990), s.v. “Oragon.”

[4] Merito B. Espinas, “The “Oragon” Syndrome”, 132.

[5] Ibid.

[6] Wilmer Joseph S. Tria, Ako Asin An Kapwa Ko: Pilosopiya nin Tawo (Siyudad nin Naga, Pilipinas: Ateneo de Naga University Press. 2007), 34.

[7] Ibid.

[8] Ibid.

[9] Ibid., 34.

[10] Ibid.

[11] Ibid.

[12] Ibid., 42.

PILOSOPIYANG BIKOLNON (Yaon: Sarong Pamimilosopiyang Bikolnon - Wilmer Tria)

PILOSOPIYA NIN BUHAY KAN MGA BIKOLANO

ni: Arjanmar Rebeta

(Kabtang kan Kapitulo III: Pilosopiya nin Buhay sa Lingwaheng Bikolnon )

(...you can read here the philosophy of Fr. Wilmer Joseph Tria.)

Yaon: Sarong Pamimilosopiyang Bikolnon

Nagpopoon an pilosopiya sa yaon bako duman sa mayo.[1] Ini sarong praktikal na pagpoon kan pamimilosopiya. Sosog igdi, sa pagpoon kan pag-adal kan pilosopiyang Bikolnon, igwang duwang kahapotan na inilatag si Fr. Tria tanganing masimbagan asin magiyahan na man an presenteng paghahanap kaini orog na sa larangan nin metapisika:

Enot, kun sosog sa pilosopika eskolastika, an sarigan kan metapisika iyo an esse, ano an katumbas kaining tataramon sa Bikol kun baga igwa man ini nin sadiring metapisika? Ikaduwa, naglakop sa Europa an eksistensyalismo pagkatapos kan ikaduwang gerang pangkinaban tanganing payamanon pa an kahulugan kan metapisika lalong-lalo na sa buhay asin halaga nin tawo. An tinawan doon kan sistemang ini iyo an existence? Alagad pano ikakapahayag kan sarong Bikolano an tataramon na existence? Mayo sa kabotan kan pag-adal na ini na Bikolon an duwang sistemang pilosopiyang nasambit o bitbiton an bilog na sistema asin ibugtak sa Bikolnon na kaisipan. Boot sana kaining po-nan an paghorop-horop sa parehong tataramon asin simbagan an kahapotan: ano kaya an pundasyon kan metapisikang Bikolnon?[2]

Dagdag pa ni Fr. Tria:

Saen mapoon an satong pamimilosopiyang Bikolnon? Sa ‘igwa’ ni Ferriols o sa ‘boot’ ni Mercado? Mabulnot kita nin mga konseptong Sulnopan tanganing itanom sa satong mga dagang Bikolnon? O lilingawan ta nang entero an Sulnopan na kaisipan asin mapoon kitang maghanap nin sadiring konsepto sa sadiri tang tatamnan?[3]

Sa enot na kahapotan, mayo nin “tataramon na katumbas kan esse o kan berbong Ingles to be…. Mamamasdan na an inaapod na linking verb mayo asin dai kaipuhan sa Bikolnon na tataramon.”[4] Mayo nin katumbas pati an “ay” kan Tagalog sa Bikol na lingwahe. Kaya ngani huli igdi, sarong problema an paghanap kan tataramon na katumbas kan esse tanganing magin karibay kan konseptong being sa presenteng pamimilosopiya.[5] Alagad, sa kawaran kaya nin katumbas na tataramon “tolos-tolos kayang masasabi ta na dai kita makakapaghorop-horop dapit sa metapisika?”[6] Kun an being an pinakasentro kan reyalidad, “dawa anong komunidad lingwistiko, arog kan mga Bikolano, sagkod na sya komunidad nin mga kontemplatibo, makakakua nin termino na iyo an magrerepresenta kan pinaka-ubod nin reyalidad na iyo an pinag-aadalan sa metapisika.”[7]

Sa ikaduwang kahapotan, ano baga an eksaktong salin kan existence sa Bikol? Pano daw kaya ikakapahayag an “I exist” sa Bikol? An tolos na maisisimbag igdi iyo na “ako buhay”.[8] Alagad ini kaya angay sa lingwaheng Bikolnon?

Sa madunong na paghahanap ni Fr. Tria kan karibay na tataramon kan being, existence, o esse, nakua nya an tataramon na yaon na bako sana basta katumbas kundi natatangi sa metapisikang Bikolnon. Katakod kaini sinabi ni Cordero na “Sa paagi kan linguistic exploration o an pagsiyasat kan mga tataramon, nagbutwa an yaon tanganing magin satuyang kasimbagan sa mga kahapotan kan satuyang pagkatawo”[9] bilang pagpapahalaga sa kaisipan na karga kaini.

An tataramon na yaon mas hararom pa asin mayaman an kahulugan kesa being o existence kan pilosopiya kan Sulnupan.[10] Ini “mas mahiwas asin mayaman pa ngani sa “meron” kan mga Tagalog.”[11] Sa Ensayklopidiya ng Pilosopiya, an tataramon na being isinalin sa tataramon na kaituhan, karituhan, bagay, asin meron.[12] An esse man isinalin sa tataramon na eksistensiya asin pagkanariyan.[13] Alagad an mga ini kulang na marhay para kugoson an gabos na reyalidad. Pag nagsabi ka nin kaituhan o karituhan, pano na lang palan sa yaon duman? Pag nagsabi ka nin kariyanan, pano na lang palan si yaon digdi? An meron makahulugan man sa paliwanag ni Ferriols alagad maririsa na igwa ini nin negatibong epekto sa pagkabuhay. Totoo na sakop kaini gabos ta gabos meron asin an wala mayo mananggad. Para mas masabotan pa nin marhay an yaon nagtao si Fr. Tria nin apat na konotatibong kahulugan:

Enot, an yaon sarong presensya. Ikaduwa, igwa sya kan konotasyon nin katuyohan o raison d’être. Sinasabi tan a ngani na, kun ano man na bagay o tawo na satong naririparo na yaon, kita naghahapot: “ta-no ta yaon iyan digdi” o “ta-no ta yaon ka diyan”? “Ano an tuyo mo?” Kaya an gabos na yaon igwa nin katuyohan kan saindang pagka-yaon­. Ikatolo, nagtatao pa iyan nin konotasyon nin katungdan. Kun an yaon igwa nin dahilan kan saiyang pagka-yaon, an saiyang katuyohan mayong iba kundi katungdan. An tataramon na katungdan gikan man sana sa ‘tungod’ na an boot sabihon ‘atubang’. An lambing yaon igwa sa saiyang atubang na gigibohon, maging bagay man iyan o tawo. Talingkas siyang magpili kun aatubangon niya iyan o dai. An katungdan na ini siring sa konsepto ni Levinas. An ‘ako’ nagsasabi sa ‘iba’: “Ako yaon saimo. ‘Ika’ na nangangaipo iyo an magpadalagan, bako kan buhay ko, kundi kan sakong pagkayaon saimo. An tabang ko sosog sana sa pangangaipo mo.”

Ikaapat, masasabi tang an yaon igwa nin makahulugan na presensya. Huli ta siya igwa nin katuyohan na gibohon an saiyang katungdan, an saiyang presensya bako sanang suba-suba, bakong ordinaryo, kundi makahulugan. (An pagka-yaon bako sanang barkadahan, kundi sarong kaboronyogan.) an makahulugan gikan sa tataramon na ‘hulog’ o nakaduta sa daga, bakong naglalayog sa panangoron o katal sa daga. Sinasabi ta man ini sa Ingles, “down to earth”. Huli ta siya nakaduta sa daga, an saiyang gibo bako sana sa saiyang sadiri kundi pati man sa iba, tawo man o bagay. Ika-apat, an yaon igwa kan konotasyon nin pakiki-angay o interwoveness sa iba. Kun siya nakaduta sa daga tinutulod man siya paitaas. Yaon ako digdi nin huli ta yaon ka man diyan. Mayong minimidbid na rayo an yaon. Minsan ka yaon sa langit o yaon sa kairaromi nin dagat, yaon ka, asin an saimong pagka-yaon namamatean ko.[14]

---

[1] Cf. Wilmer Joseph Tria, pakikipag-olay na ginibo kan kagsityasat.

[2] Tria, Wilmer Joseph Tria, “Yaon: Sarong Pamimilosopiyang Bikolnon,” saro sa limang Academic Writings in the Bikol Language na makukua sa An Satuyang Tataramon: A Study of the Bikol Language (Philippines: Lobel & Tria Partnership, Co., 2000), 183.

[3] Wilmer Joseph S. Tria, Ako Asin An Kapwa Ko: Pilosopiya nin Tawo (Siyudad nin Naga, Pilipinas: Ateneo de Naga University Press. 2007), 20.

[4] “Yaon: Sarong Pamimilosopiyang Bikolnon”, 183.

[5] Cf. Ibid.

[6] Ibid.

[7] Ibid.

[8] Ibid.

[9] Yaon Na. Sarong komentaryo manunungod sa libro ni Fr. Wilmer Tria na Ako asin an Kapwa Ko: Pilosopiya nin Tawo. Naga City: Ateneo de Naga University Press, 2006., na isinulat asin inilagay ni Kristian S. Cordero, sa ganap na 6:54 PM sa http://santigwar.blogspot.com/2006_07_01_ santigwar_archive.html. Siniyasat kan petsa 2 kan Septyembre, 2007.

[10] Cf. Ako asin an Kapwa Ko, 25.

[11] “Alagad dai ta man dapat nigaran na an ekspwersong ini pinangenotan man kan sarong padi na si Fr. Roque Ferriols, SJ kan Ateneo de Manila. Lain pakaiyan, sarong man na padi kan SVD si Fr. Leoncio Mercado an nagsiyasat man kan iba pang tataramon na Tagalog arog kan loob, bati asin buti.” Ibid., 18.

[12] Ensayklopidiya ng Pilosopiya, s.v. “Pilosopiyang Filipino.”

[13] Ibid., s.v. “Esse.”

[14] “Yaon: Sarong Pamimilosopiyang Bikolnon”, 187.

PILOSOPIYA NIN BUHAY KAN MGA BIKOLANO (ABSTRAK)

Kagsiyasat: Arjanmar Hernandez Rebeta

Adbaysor: Rev. Fr. Augusto Jesus B. Angeles, S.T.B., M.A., P.D.

Pangaduwang Parasuri: Rev. Fr. Mario Echano

Moderaytor: Rev. Fr. Neil Leo Sureta

Akademya: Holy Trinity College Seminary

Lugar: Bautista, Labo, Camarines Norte 4604

Petsa: Enero 9, 2008

Oras: 5:30 – 5:50 PM

        

         Dios Marhay na Hapon sa saindo gabos na yaon!!!

            Igwa daw baga nin pilosopiyang Bikolnon?

            Sosog igdi, minawot kong mahimo an suraton na ini tanganing ipahayag an pagkayaon kan pilosopiyang Bikolnon. Hinimo ko na masimbagan an mga siring na kahapotan: Igwa daw mananggad nin pilosopiyang Bikolnon? Igwa daw pilosopiya nin buhay an mga Bikolano? Pano asin sain ini makukua? Anong pilosopiya nin buhay an makukua sa lingwahe, literature, kasabihan, tradisyonal na kaugalian asin pagtubod kan mga Bikolano?

Naghanap ako nin mga metodolohiya na magagamit ko sa pagsiyasat na ini. Nakua ko an mga ginamit kan mga batikan na mga maestro asin maestra sa pilosopiya sa nasyon asin mismong igdi sa Bikol. Sinasabi ni Dr. Manuel Dy, Jr. na basta igwa nin kasaysayan asin ekspiryensya an sarong lahi posible man makua igdi an saindang sadiring pilosopiya. Kadaklan na beses ini naitala na sa saindang mga literatura arog kan alamat, kanta, patotodon, ritwal, epiko, salawikain, asin iba pa. Sa terminolohiya ni Dr. Ramon Reyes inaapod nya ining vital thought. Pinasarig pa ini ni Dr. Florentino Timbreza sa pag-apod kaini bilang mga katutubong pilosopiya. An mga ini burabod kan pilosopiya nin buhay kan masa. Sa terminolohiya ni Dr. Emerita Quito ini iyo an inaapood nyang volkgeist o diwa o kalag o an pilosopiya sa lebel kan kadaklan na tawo. An mga pananaw sa buhay kan mga katutubong lahi inilaag ninda sa mga literatura sa tabang man kan lingwahe. Huli kaini, maninigo sana na dai ipagpasipara an importansya kan satuyang sadiring tataramon ta an mga ini nagbabados kan kaaraman na totoong magpapahayag man kan sadiring kaisipan. Igdi masasabotan kun tano ta si Fr. Leonardo Mercado nagmaigot na pag-adalan an lingwahe kan nasyon tanganing mahanap an pilosopiya kan Pilipino sa paagi kan metalingwistikong pag-analisa. Katakod kaini, iminungkahi man ni Fr. Wilmer Joseph Tria an pag-adal kan konotatibong tataramon kan Bikol tanganing magumsa asin makua an lipotok kan pilosopiyang Bikolnon na igwa nin pangkagabsan na importansya. Dagdag pa nya, mas orog ining progresibo kun gagamiton man an sadiring tataramon sa pagpaliwanag ta an pagtalubo nin lingwahe pagtalubo man kan pagkasabot. Dagdag pa sa paghahanap na ini, iyo an pagsiyasat na penomenolohikal kun sain pagtutungkusan an kaugalian asin pagtubod kan mga tawo. An siring na mga bagay iyo an minapahayag kan saindang mga pagpapahalaga sa buhay na iyo man an saindang basehan kan pagkabuhay asin mismo kan pananaw ninda sa buhay.

Sosog sa mga nasambitan na metodolohiya, matyaga kong hinaranap an mga inaapod na burabod nin pilosopiya. Enot kong tinawan nin pag-adal an pinonan nang pagpahayag ni Fr. Tria manunungod sa konsepto kan yaon asin kan iba pang tataramong konotatiba kan Bikol. Kabali pa sa mga nakua ko iyo an tataramon na boot, gurang, uragon, epiko nin Ibálong, mga osipon, an mga kantang “Sarung Banggi” asin “Si Nanay, Si Tatay”, mga kasabihan Bikolnon, an relihiyon asin pagtubod, asin an mga tradisyonal na kaugalian. An mga ini, pinagtungkusan ko tanganing saraon an pilosopiya nin buhay kan mga Bikolano. Sabi ngani ni Dr. Reyes na an kinakaipuhan sana igdi iyo an pag-aanalisa, pagpapakaray, pagrarason, pagtuyaw o pagkritiko asin paghorop-horop sa mawot ipasabot kan satong kamagurangan. Ini iyo an inaapod nyang reflexive thought.

Dai kamo magngalas kun an pilosopiyang sakong ipinapahayag dai man masyadong harararom bakong arog kan pilosopiya kan Sulnupan. An pilosopiya nin buhay kan mga Bikolano sarong praktikal na klase arog kan pilosopiya kan mga Pilipino ta ini nakalaog sa istruktura kan pilosopiya nin Sirangan kun sain an paagi nin pag-iisip kasaro sana kan paagi nin pagkabuhay.

Kaya kun kamo mahapot giraray, igwa daw pilosopiyang Bikolnon? Igwa ta igwa man nin mga Bikolano na iyo an nagtanom kan kadunungan asin pananaw ninda sa buhay asin kinaban sa sadiri nindang daga. An partikular na kinamumugtakan kan mga Bikolano iyo an nagpalain asin nagmukna kan inaapod na pilosopiyang Bikolnon. Mawot sana kaining ipasabot na hanggang igwang Bikolanong nag-iisip o namimilosopiya sa kontekstong Bikolnon, yaon man an pilosopiyang Bikolnon.

Dai pa man tapos an sakong pagtindog asin pagpahayag igdi sa saindong atubang, mawot ko nang ipaabot an sakong pasasalamat… Dios Mabalos saindo gabos!!!

Ngonyan po, andam na ako sa pagdangog, pag-ako asin pag-analisa kan saindong mga madudunong na pagtuyaw, rekomendasyon asin suhesyon. Andam na man ako na simbagon an saindong mga kahapotan manunungod sa pilosopiya nin buhay kan mga Bikolano.

NA-BASTOS NA MGA TATARAMON

(Ini sarong reaksyong papel manunungod sa Psychosexual Development Seminar na itinao ni Mr. Elmer Sto. Domingo)

Dios marhay na aldaw saindo gabos!

Igwa daa nin sarong istorya manunungod sa sarong madre na nagtutukdo sa sarong eskwelahan. Uso sa panahon na idto an inaapod na “vandalism”. Sa paglibot-libot kan madreng ini siya nagngangalas ta may sarong pangaran na kadaklan na beses iyo an nahihiling niyang nakasurat sa mga lanob, sa kudal, asin kun saen-saen pa. sarong aldaw, naglaog siya sa saiyang klase asin paghiling niya sa blackboard, nahiling niya na naman an pirmi niyang nahihiling na tataramon na pagkadaradakula pating nakabandal duman. Kaya, naghapot an madre: “Class, does anybody here know who is Kito?” Dikit na oras na natoninong an klase asin nagngirisihan.

Minsan man sa sarong seminar manunungod sa sekswalidad, naghapot an speaker kainin:

“Ano an bikol kan vagina?”

Mayong nagsimbag pero may nagngingirisi.

“O sige, ini na lang, ano an bikol kan penis?”

Guiraray, mayong nagsimbag pero nagngirisihan.

Duman sa samong lugar, may sarong gurang na babae na kirilagon talagang mar’ay. Pag nakikilagan an gurang na ini, siya minas ambit nin “maaate daang” mga tataramon. Kaya man lugod nigpaparakarawan siya kan mga kaiba niya. Tinutuyo ninda siyang pakilagan.

“Ay, kito!” ,an nasasambitan niya.

“Ay, boto!”

“Ay, buray!”

Minsan naman may nagkakarawat na mga aki. Habang nagsusurubahan an mga ini, nadangog kan sarong ina an saiyang akin a nagtaram sa saiyang kakawat, “Boto mo!” Pakadangog kaini, niranihan an aki, nigpararapado asin nigparasampaling an nguso.

“Bastos na aki ni! Dae ta ka pinadakula arog kaiyan.”

Nagparahibi an aki. Narugado siya dahil sa sarong bastos daang tataramon.

Ano an importancia kan mga bagay na ini? O ano an ipinapahiling asin ipinapaabot kaini sa satuya?

Sa oras na nadadangog niato an mga tataramon na boto, bayag, buray, puki, suso, o kaya kito, ano an nasa isip niato?

Siguro minasambit kita “Bastos na nguso yan. Mararang mar’ay!”

Tibaad ngani sa pagsurat ko kaini, ako man masabihan na bastos. Kun iisipon, bako man talagang natural na magsurat sa arog kaining estilo. Pero dae ta ka man kamo mababasol kaiyan. Tano? Ini por dahil sa iyo na iyan an idinikta asin idinidikta kan satuyang sociodad asin kultura. Sabi ngani kaiyan “Convention of Society” daa. Maski ngani ako naiiskandalo man sa mga tataramon na iyan kun sakuyang nadadangog ta maski sa laog kan pamilya mi dae iyan sinasambit asin dae man ako nagdakula sa arog kaiyan na kapalibutan.

Utrohon mo guiraray sambiton: boto, bayag, buray, puki, suso, kito. Anong namatean mo?

An iba, napapa-yakkzz!!!

An iba minaisip nin maraot.

An iba man, minalupad na tolos an isip sa makarneng aktibidades.

Halat lang. luway lang mga tugang!!!

Naheherak lugod ako sa mga tataramon na ini. Mayong kaaram-aram, sinda naiisipan nin maraot. Kadaklan na beses mas pinipili niatong gamiton an Ingles kaysa Tagalog o lalo na an Bikol na tataramon para ipahayag an parehas na kahulugan.

Mas ginagamit niato an “sexual intercourse” kaysa kito. Magayon man talagang dangugon. Kun bako man sa ingles, tinatago tan a lang sa ibang tataramon o kaya mina-spelling-bee na lang kita.

“Itong saiya baga.”

“Iyong ari niya.”

“Itong toki.”

“Itong B-O-T-O, Boot.”

Minsan iniisip ko lugod, iba man kaya an boto kan mga Bikolano asin Tagalog sa penis kan mga Ingles? O an putay niato sa vagina ninda? O an esencia kan kito kumpara sa sexual intercourse? Ano kaya? Baka sabihon nindong nagtataram ako igdi nin kabastusan pero tano ta mas kangisi-ngisi an tataramon na Bikol o Tagalog kesa sa pagsambit kan parehas na bagay sa Ingles na tataramon?

Saro lang an dahilan. Bako ini sa maraot na kahulugan kan tataramon kundi sa pag-isip niato nin maraot sa tataramon.

Minsan sa sarong barrio, may nag-iirinumang magparadi na nag-iiristuryahan manunungod sa saindang mga agom. Sarong lalaki an nagsabi, “”Kinito ko si agom kasubanggui…”

Nadangog ini kan sarong gurang na babahe asin tulos na naisambit kan saiyang nguso:

“Sus-Maria-y-Yosep…mga bastos!”

Kun iisipon sala mananggad idto ta inistorya pa. pero sa ibang banda, ano an sala duman kun natural itong ginigibo kan mag-agom? Siguro dae man arog kaidto an reaksyon kan gurang kun an nadangog niya:

“Inano ko si Misis kasubanggui…” o kaya,

“Nagtalik kami kasubanggui…” o kaya (pasosyal),

“Nag-sexual-intercourse kami kasubanggui…”

An salang pakasabot kaini, gusto kong ikumpara sa Sus-Maria-y-Yosep na sinabi kan gurang. An Sus-Maria-y-Yosep mga banal na ngaran – Hesus, Maria asin Jose, pero nasambit sa salang gamit. An mga tataramon man na pinag-oorolayan niato mga mar’ay na bagay pero satuyang napapasipara an tunay na kahulugan.

Kun satuya talagang pag-iisipan ngonyan, na ini napaka-imoral gamiton. Napaka-iskandaloso kun baga. Dipisil na siguro mananggad na iyan mabago ta an satuyang mga isip asin disposisyon nagtalubo sa arog kaiyan na kapalibutan asin oryentasyon. Pero halat lang. mag-untok kitang dikit asin mag-isip.

“Ano baga an boto?”

“Ano baga an putay?”

“Ano baga an kito?”

Totoo na napakabulgar na dangugon, pero ano kaya an tunay na kahulugan kan mga iyan? Di baga an boto o inaapod nindang penisasin an putay na inaapod nindang vagina ay mga parte kan hawak niato na regalo man sato kan Mahal na Dios? Ini bako lang kapidasong laman. Ini mga instrumento para sa mas halangkaw na rason. Ini nasa plano nin Dios sa paggibo kan hawak nin tawo. Ini hale sa Dios. Kaya ini man banal.

Ngonyan, ano man an kito o inaapod niatong sexual intercourse? Di baga ini an paagi nin pagpatalubo kan katawohan? Ini regalo nin Kagurangnan sa mag-agom. An mag-agom na ini igwa man sa saindang hawak kan sinasabi niatong mga instrumento para magibo an kapasiringan kaini sa laog nin kasal.

Ibig sabihon, an boto, putay, asin an kito mga banal na tataramon na dae man pwedeng basing-basangon. Ini regalo nin Dios sa tawo bilang pakikipagsaruan (unitive) asin pagpadakol (procreative) kan katawohan pwera na lamang sa mga nagpili na maging selibado arog kan mga padi asin madre. Luwas sa mga kadahilanang iyan, iyo an inaapod niatong kasalan.

Mabalik kita sa mga nasambit na tataramon. Herak man ninda sa laog kan satuyang kultura ta an kagayonan ninda satuya sanang napapasipara. Sinda bakong maate pero kun ituring ta sinda, garo baga minarepresentar sinda nin kasalan, maraot asin maateng mga bagay. Sa katotoohan, sinda mismo minarepresentar nin buhay. Isip lang niato an nag-isip nin kausmakan o kaatian o pwede man na an isip niato an totoong maate. Sinda kadaklan na beses nasasambit sana bilang mga raway pero dae ta lubos na naiintindihan na sinda mamuraway na mga bagay. Sinda mga banal na tataramon asin banal man an kahulugan susog sa kabotan nin Mahal na Dios.

An pagsurat kaini bako para eenkaminar lugod an mga tawo na gamiton an mga nasambit na tataramon sa pakiki-istoryahan. Inirerespeto ko man an pagiging konserbatibo kan kadaklan. An gusto lang tawan-doon kan papel na ini iyo an pagtao nin tamang kaisipan sa mga nasambit na tataramon. An papel na ini ginibo bako para magsabrit nin kalayo nin eskandalo kundi magsabrit nin kalayo para magtaong liwanag sa totoong kahulugan kan mga bagay na ini. Sabi ko ngani, an mga tataramon na ini banal asin dae man dapat basing-basangon asin kawatan. Ini isinurat para muklaton an mga matang napuling kan mga ateng nagpaate man sa paghiling niato sa mga tataramon na nasambitan. An mga tataramon na ini dae maninigo nin pagkaraw, pagngisi, o pagkasupog ta sinda mga regalo sato nin Dios na sato sanang maiisip kun nasasabotan niato an kagayonan na gustong ipasabot sato kan mga tataramon na ini. An kaipuhan lang iyo an tamang pagtukdo asin pagpaliwanag kan mga bagay na ini sa kapag-arakian. Kadaklan na beses inirarayo sinda sa bagay na ini para mairayo man daa sinda sa iniisip niatong karaotan kaini. Sa ibang banda, lalo lang lugod sindang nagiging ignorante manunungod digdi. Kun kaya mas nagngangalas sinda kun ano an mga ini na kadaklan na beses iyo an minapahamak sainda. Ini gabos nahimo nin huli ta maski kita ignorante man sa tunay na kahulugan kan mga nasambit na tataramon.

Liwat gusto kong iwalat an sarong kahapotan: “Bastos baga talaga an mga tataramon na ini o kita an nagbastos sainda?”

Dios Mabalos saindo gabos!!!

The Battle Today

As we live life on this present age

We are not only facing trials

But greatest battles to be won

Wars today are from within and out of everybody

We face it or forever be defeated?

We do something or forever be stagnant…

And meaningless as we exist?

We make difference or do the same…

But still no good purpose to be done?

Wars today is so great and serious

That requires no more corporal nor private

But generals who have sufficient power

To fight with extreme spirit

The challenge today is not anymore easy

The challenge today is still between good and bad

The challenge today is between body and soul

The challenge today requires explosion of selfish body

The challenge today is to let our soul out ,

The soul which having our very heart

We are incarcerating them within our body

We cannot deny their yearning to go out

When we could learn to listen to them?

And let them handle us and let them guide us?

Do not be worry of dominating yourself

This is really a hard work to make

Pain and suffering are just there

They are natural and sometimes allowed

For us to learn and empower as we go along

Journey is not all smile and laughter

It offers mixed emotion to be encountered

For our humanness be stretched and formed

Letting the soul out requires pain

Our body must be opened and be wounded

For our soul and heart could really escape

We will endure the pain

Or forever suffer ignorance?

Or forever live in immaturity?

The decision is in our hands.

We will answer it now with firm heart?

Or still asking unceasingly question

Without acting the solution?

Do not worry for you are not alone

Many people are on your side

And even them are passing the same way.

Just persevere and be firm…

Be patient and faithful…

And you will know that God is never leaving you…

I made this image symbolically. You can reflect on it and you can share it to me...

Sarang Kaakuhang Harang

Naranasan mo na bang mabulag? Ano kayang nararamdaman ng isang bulag? Kahit hindi ko pa man naranasan ang maging bulag, maaari kong maipahayag kung ano ako kung nasa ganoong kalagayan. Tulad sa panandaliang pagpikit ko wala akong makita bukod sa kadiliman. Oo nga, nararamdaman ko ang paligid ko, ngunit isa ang sigurado, na ako ay isang bagay na nagaganap. Ang kamalayan ko ay nagsasabi na ako’y naririto.

Bakit ko ito ipinapahayag? Sapagkat maraming pagkakataon sa ating buhay na tayo ay nagiging bulag sa komunidad na ating ginagalawan at kinabibilangan. Maari ko ding sabihing – nagbubulag-bulagan!

Paano at bakit ba tayo nagiging bulag? Nais kong baguhin ang tanong: Ano ang humaharang sa ating paningin para hindi natin makita ang katotohanang nangyayari sa lipunan.

Ang ating mga paningin at kamalayan ay may sariling puso na nabubuhay sa mga bagay na kanyang nakikita at nararamdaman na siya namang nag-uudyok sa kanya para mahalin ito at gumawa ng isang bagay. Ngunit nababakuran ito ng isang bagay na nagiging dahilan para tayo maging bulag. Binabakuran natin ng mga salamin ang nagaganap na “ako” kaya wala tayong makita bukod sa salamin at sa repleksyon ng maraming “ako”.

Ang “ako” ang bagay na pinakadahilan kung bakit tayo nagiging bulag sa ating paligid o mas marapat sigurong sabihin na nagbubulag-bulagan tayo dahil walang ibang bagay na naaabot ang ating paningin bukod sa mga “akong” nakapalibot sa atin. Kasabay din nito ay ang pagbibingi-bingihan natin sa mga katok at sigaw ng maraming “iba” sa labas ng salaming harang. Nagiging manhid tayo sa lamig na ating nararamdaman sa tuwinang pagdikit natin sa harap ng salamin sapagkat ang puso natin ay nanlalamig na rin sa pagmamahal. Lahat doon sa loob ng salamin ay “ako”. Kung kaya ang mas tumatatak sa ating isip at puso ay ang samu’t saring pansariling kagustuhan natin. Nagdedesisyon tayo sa mga bagay na masisiyahan tayo, pinipili natin ang isang bagay na masasarapan tayo o pinupuntahan ang mga lugar na malilibang tayo. Wala tayong ibang alam kundi pasayahin ang mga binubuhay nating mga “kaakuhan” sa loob natin. Para baga ang mundo natin ay binubuo ng napakaraming “ako” kaya hindi na natin makita ang napakaraming nagaganap na “iba” na kung saan sila ang mas nangangailangan ng tulong at pagmamahal. Higit sa lahat, silang “iba” ay mas naghahanap at nangangailangan ng isang “ako” para maramdaman din nila na sila ay tulad din ng “ako” ay mga bagay ring nagaganap sa mapagkalingang daigdig na ito. At para malasap din nila ang mga liwanag at kasiyahang ibinibigay natin sa ating “kaakuhan”.

Buti pa nga ang isang totoong bulag sapagkat napapalinaw niya ng husto ang paningin ng kanyang puso para maramdaman ang mukha ng kanyang paligid at makita ang kanilang pagmamahal at ang pagmamahal niya sa nakapalibot sa kanya. At ang lubos na kahanga-hanga na kahit siya ay bulag ay nagmamahal din…ay may magagawa rin.

Ano pa kaya tayong mas nakikita ang sikat ng araw. Hindi ba natin nararamdaman at napapansin ang pangangailangan ng mundo sa atin?

Sa sandaling makita natin ang “iba” at abutin sila, ang salaming bakod ay magigiba na kung saan magsisilbing daan para makita at magising tayo sa totoong mundo. Dito mas maliwanag ang sikat ng araw at mas matingkad ang kulay ng bahaghari sapagkat puso na natin ang tumitingin at nakamamasid sa napakaraming ngiti ng napakaraming “iba” na naabot ng ating mga kamay.

The Act and Potency in the Relationship Between God and Man

We learn that God has a pure act. All in Him are all actualized. Perfection is in Him so as of His love. It is a love which is eternal and perfect.

That pure actualized love was shared and is sharing to us of God through the creation. Then, only is act is present but because of creation, the notion of potency came out.

For me, that pure actualized love of God which is shared to us is ever present in our hearts from the very beginning of our existence. It is an actualized gift of God to the human heart. That small and simple hearts of ours participate in the greatest love of God. But as we are unconscious of it, it is also in slumber having the potentiality to be awakened and to be actualized in our own life. As this love is began to actualize in us, the potency of division and sharing of it arising and knocking the door of our heart to make it actualized also in others. The refraction and rippling of love begin in us as it was started in the ever actualized love of God.

Maybe I will be seem heretic to say that God has also potency but let me first explain it. Yes, God is pure act in terms of His very nature. But as part of His creation, much more as His son, I can say and feel that God feels now potency in Him. It is because of the ever perfect love of God which is manifested in creation. He cannot control it but to show and practice it more especially in His relating to humankind.

The ever actualized love of God is His very strength but in relating with us it is his weakness (in the positive sense) in giving us consideration, understanding, and pardon. When we, humankind, disobeyed Him, he experiences the potency. Yes he knows everything about us, he knows us from our very self, he knows us as weak but he has given us the grace which is sufficient to us. He experiences the potency of pain and becomes actualized when the time we do not cooperate to His grace and His love. Yes, this could not affect the pure actuality of God but as a Father, He, too, has the heart to feel the potency and act of pain when we neglect the love that he has shared to us from the very beginning of our life.

Do we not realize how great this heart of ours that we can love even God yet a worst thing which can hurt even our loving Father in heaven. And that this heart of ours can please and God happy yet this can make Him sad as a Father who feels forgotten by His children. For that, as a Father, he experiences act and potency. He feels happy, and more happy, and happiest if we actualized His love in our life. He feels sad, and sadder, and saddest if He was neglected in our life.

But the very best thing that I realized about this love of God is that it is always actualized no matter how creation denies and neglects it. God always loves us. No matter His creation is placing Him out way. He cannot deny His love for us. As a Father to His prodigal son, he is always waiting for us to be with Him to love us more and more and more. And that He is always ready to grant us forgiveness no matter how we hurt Him.

And for our part, as children of God, our love for Him will always in the continuous process of potency and act to be more and more and more until we acquire the pure love of God to the extent of forgetting even ourselves for Him. In fact, from the very beginning, our very potency is to be with Him through eternal life. And in the very beginning, God is in the state of potency in waiting us in heaven. (“,)

Hallelujah by WalaLang

Ang video pong inyong mapapanood ay gawa-gawa lamang ng mga walang magawa sa buhay.

Nang Mangarap Ang Kawal

Lumaki ako sa kaharian ng Ariania,

Kahariang sakop ng lupain ng Kabusao-an

Kaya nagtataka kung bakit puso’y nasa Shirledonia,

Kahariang sakop ng lupain ng Mambulao-an.

Naitakda na noon na ‘di ako kasama sa ipapadalang kawan

Ngunit kinalauna’y nakabilang sa mga kawan

Bilang tugon sa hinihinging tulong ni Reyna Lauren

Para sa dagdag bantay habang wala si Haring Ibayen.

Tadhana na nga ba ang nagtakda na magtagpo?

O ang mga batobalaning namamahay sa ‘ting mga puso

Na pilit kumakawala para hanapin ang kabiyak

At pagdikitin ng pag-ibig sa oras na mahanap.

Inaamin ko na hindi maikakaila ng aking puso na mahal kita

Mula ng ikaw ay matanaw sa kaharian ng Shirledonia

Subalit isang bagay ang gumugulo sa aking gunita

Na ako ay ‘di nararapat sa tulad mong maharlika.

Ang dugong bughaw na sa iyo’y nananalantay

Ay di kayang maarok ng tulad kong kawal lamang

Isang kabalyero lamang ako sa inyong kaharian

Na masaya ng panatilihin ang iyong kaligtasan.

Sa pagdalaw ng mga prinsepe sa inyong kastilyo

Ay ‘di ko mapigilan ang pagsusumamo

Subalit anong laban ng isang bantay lamang

Na sa tarangkahan ay dinadaanan lamang.

Mahal na prinsesa, paumanhin mo’y hinihingi ko.

Nang tahasan kong ipagtapat ang nararamdaman ko

At pasasalamat din sa konting patikim ng pag-asa

Ngunit sa nobela lang yata nagtatagpo ang langit at lupa.

Sa munting yakap ng malarosas mong pagmamahal

Kalawakan ng paraiso’y aking napuntahan

Subalit ang mga tinik unti-unti kong naramdaman.

Na tumatagos na rin sa aking katawan.

Kalasag kong ‘di mawasak ng espada’t palakol

Walang hirap na tinusok lamang ng taglay mong karayom

Katawan kong ‘di dati masugatan ni sa dakilang digmaan sa Merced

Ngayon, maging puso ko’y iginapos lamang ng mahinhin mong sinulid.

Ano pa nga ba’t si Haring Eros ay akin pang nakalaban

Nang kami ay magharap sa kaharian ng Mambulao-an

Kung pwede lang siyang pabagsakin sa karagatang na Bagasbas

Ngunit sadyang ‘di ko maitanggi ang kakaiba niyang lakas.

Ang akala ko’y kalakasan ko na ang aking kalasag

Na gawa pa sa gintong sa bundok Cabalquinto pa tinibag

Na regalo pa sa akin ng Mahal na Hari ng Shirledonia

Dahil sa aking katapatang pinamalas sa mg autos niya.

Ngunit paano ko maipagpapatuloy ang matapat na paglilingkod

Kung napabagsak na ako ni Haring Eros ng Lovania

Paano ko sasabihin ng buong tapang sa haring mahal

Na ibang katapatan na ang nais kong ialay sa anak niyang mahal.

Kaya masakit man sa loob komglumayong saglit

At bumalik sa kaharian ng aking pagkapaslit

Doon sa Ariania, magbabanat ng puso’t kalooban

Para sa muli nating pagkikita ay handa na sa bagong laban.

Kung ang kasamahan kong si Achilles, kahinaan niya’y talampakan

Akong si Juan ng Ariania, dibdib ang lupaypay

Kaya kalasag ko’y patung-patong para sa sapat na proteksyon

Ngunit laking kabaliwan ‘pagkat kay bigat makaahon.

Nababatid ko mahal na prinsesa, na ‘di ka pa handa ni sigurado

Sa mga salitang binibitiwan mo

Sana ay pagnilayan mo ang iyong nararamdaman

Bago mo bitiwan sa tapat mong kawal.

Pangarap kong hagkan ang malambot mong mga labi

Na sa hardin ng kalangitan, natatanaw kong lagi

At kung pwede lang mayakap ang iyong kagandahan

Para kahit saglit, pintig ng puso mo’y maramdaman.

Subalit sadyang pangarap na lang yata ang mga iyon

Kaya sa kaibigang hanging kasama mo sa lahat ng panahon

Nanakawin ko na lang ang mga yakap at halik niya sa’yo

Sa tuwing ika’y nahihimbing sa malalim at mapayapang gabi sa palasyo.

O maaari bang maimbitahan kang dumalaw sa aking panaginip

Magiging masaya na kahit paggising larawan mo na lang ang silip

Kahit na makasama ka lamang ng magdamag sa mundo ng pangarap

Subalit labis pa din ang pagpupumilit ng puso ko na ika’y mahanap.

O mahal na Prinsesa Ana ng Kahariang Shirledonia

Patawarin mo ang puso kong walang karapatang mahalin ka

O mahal na prinsesang natatangi sa aking puso

Hayaan mong akong magpaalam at sa kaharian ay saglit na lumayo.

O mahal na prinsesa ng puso kong umiibig

Kapag ako’y karapat-dapat na sa iyo, ako’y babalik

At sa panahong mabatid ko na tiyak ka na sa iyong damdamin

O prinsesa Ana, pangalan ko’y banggitin at ako’y darating.

Ngunit kung mapagtanto mo na ‘di ka nga nakatitiyak

Maaari ko bang malaman kung ka magaganyak

Para ramdamin nang kahit saglit ang pag-ibig kong wagas at dalisay?

At maaari ko bang malaman ang kasagutan bago man lang ako lumisan?

O Prinsesa Ana ng Kaharian ng Shirledonia

Sa kaharian ng puso ko ikaw ang reyna.

At ito naman ako, gising na nangangarap habang sa bitwi’y nakatitig

Na sana baling araw ako ang katabi mo sa trono ng pag-ibig.